การผ่าตัดรักษาต้อกระจกมีกี่วิธี?
มีคนสับสนเยอะเรื่องวิธีการรักษาต้อกระจกค่ะ
คำถามที่หมอมักจะได้รับจากคนไข้บ่อยๆ คือ
“เดี๋ยวนี้เค้าใช้เลเซอร์สลายต้อกระจกกันแล้ว ?”
“เค้าว่าเดี๋ยวนี้ต้อกระจกไม่ต้องผ่าตัดแลัว เค้าบอกว่ารักษาได้ด้วยคลื่นอุลตร้าซาวน์ !?!”
หมอก็เลยจะขออนุญาตมาอธิบาย ทำความเข้าใจกันนิดนึงค่ะ...
ในปัจจุบัน การผ่าตัดรักษาต้อกระจกมีอยู่ 2 วิธี คือ
1. วิธีปกติ
2. ใช้เลเซอร์ช่วย
การผ่าตัดสลายต้อกระจกด้วยวิธีปกติ เรียกว่า phacoemulsification
จักษุแพทย์จะใช้มีดผ่าตัดเจาะเปิดแผลเล็กๆขนาดประมาณ 2 มม หรือประมาณปลายปากกา ที่บริเวณข้างๆกระจกตา ใช้เครื่องมือเล็กๆสอดเข้าไปที่ช่องด้านหน้าลูกตา
หลังจากนั้นก็จะเปิดถุงหุ้มเลนส์แก้วตาออก แล้วใช้คลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) สลายเลนส์แก้วตา เสร็จแล้วก็จะใช้เครื่องมือดูดออกมา
หลังจากนั้นคุณหมอก็จะใส่เลนส์แก้วตาเทียม (IOL: artificial intraocular lens) เข้าไปแทน
ส่วนแผลที่เจาะเอาไว้นั้นจะมีขนาดเล็กมาก มักจะสมานเองได้ โดยมากไม่จำเป็นต้องเย็บปิด จึงไม่มีไหม ไม่ต้องมาตัดไหมหลังผ่าตัด
ขณะทำผ่าตัด คนไข้จะรู้สึกตัวตลอดเวลา คุณหมอจะทำการหยอดยาชาที่ตา คนไข้จะไม่รู้สึกเจ็บ การผ่าตัดใช้เวลาไม่นาน โดยคนไข้เพียงแค่จะต้องร่วมมือโดยการนอนนิ่งๆประมาณ 3-5 นาที
ส่วนในการผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์ (laser-assisted cataract surgery) นั้น เบื้องต้นคุณหมอจะใช้เครื่องมือคอมพิวเตอร์มาตรวจวัดและเก็บข้อมูลจากตาของคนไข้ก่อน
หลังจากนั้นก็จะนำข้อมูลที่ได้ไปโปรแกรมเครื่องเลเซอร์ เพื่อที่จะกำหนดตำแหน่ง ขนาด และความลึก ที่จะใช้เลเซอร์ทำการเปิดแผลที่ขอบกระจกตาและถุงหุ้มเลนส์
เลเซอร์อาจจะมีส่วนช่วยทำให้ต้อกระจกนุ่มลงบ้างก็จริง แต่หลังจากนั้น ก็ยังคงจะต้องใช้คลื่นเสียงความถี่สูงสลายต้อกระจก ดูดออก และฝังเลนส์แก้วตาเทียมเข้าไปแทน เหมือนกับการผ่าตัดสลายต้อกระจกแบบเดิมทุกอย่าง
เพราะฉะนั้น เลเซอร์จะใช้ในการเปิดแผลที่กระจกตาและเปิดถุงหุ้มเลนส์แทนการใช้ใบมีดขนาดเล็กเท่านั้น
ส่วนขั้นตอนการสลายต้อกระจก ยังใช้คลื่นเสียงความถี่สูง เหมือนเดิมนะคะ
ส่วนที่ว่าใช้คลื่นเสียงความถี่สูงสลายต้อกระจกโดยไม่ต้องผ่าตัดนั้น... ไม่ใช่นะคะ
ถึงยังไงก็ต้องผ่าเปิดแผลเล็กๆ เพื่อเอาเครื่องมือเข้าไปในตาอยู่ดี จะใช้ใบมีดหรือเลเซอร์ผ่าก็แล้วแต่กรณีค่ะ
คราวนี้...มาดูกันต่อเลยละกันว่า
ข้อดีการผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์มีอะไรบ้าง?
1. ช่วยแก้ปัญหาสายตาเอียงได้ สายตาเอียงเกิดจากความโค้งของกระจกตาของบางคนที่ผิดปกติไป คุณหมอสามารถที่จะใช้เลเซอร์ช่วยปรับความโค้งของกระจกตา ทำให้แก้ปัญหาเรื่องสายตาเอียงได้
2. ความแม่นยำ โดยเฉพาะในคนไข้ที่เลือกใช้เลนส์แก้วตาเทียมชนิดที่แก้สายตาเอียง (toric IOL) หรือชนิดมองเห็นชัดหลายระยะ (multifocal IOL) การผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์จะช่วยให้คุณหมอสามารถกำหนดตำแหน่งการวางเลนส์แก้วตาเทียมได้แม่นยำกว่า ทำให้การแก้ไขปัญหาสายตา อาจจะได้ผลดีกว่า
แต่..สิ่งสำคัญที่ควรจะทราบไว้ด้วย ก็คือ
1. การผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์ไม่ได้ทำให้ระยะพักฟื้นสั้นกว่า (คนไข้ส่วนใหญ่จะมองเห็นชัดเจนขึ้นหลังการผ่าตัดทันทีอยู่แล้ว)
2. การผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์ไม่ได้ลดโอกาสการเกิดปัญหาแทรกซ้อน (ซึ่งมักจะไม่ค่อยเกิดอยู่แล้วในการผ่าตัดต้อกระจก)
3. การผ่าตัดต้อกระจกด้วยเลเซอร์ไม่ได้ทำให้การมองเห็นดีกว่าการผ่าตัดแบบปกติ
สุดท้ายแล้ว ทักษะและประสบการณ์ของจักษุแพทย์ ก็ยังคงเป็นปัจจัยสำคัญที่สุด ที่จะมีผลต่อผลของการผ่าตัดรักษาต้อกระจกของคุณค่ะ
หมอแนน รศ.พญ.มัญชิมา มะกรวัฒนะ